Via Ferrata Lipovac

Na obroncima planine Ozren u jugoistočnoj Srbiji, ispod nekadašnje tvrđave Lipovac iz perioda srpske despotovine, danas se nalazi lepo selo Lipovac. Udaljenо nepunih 15 km od Resnika, selo Lipovac odiše duhom istorije i predivnim prirodnim okruženjem.U selu se nalazi manastir Sveti Stefan, podignut u drugoj polovini 14. veka na izvoru SanStefanske reke, u blizini stene na kojoj se nalazio utvrđeni grad. Pod zaštitom je Republike Srbije, kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Na steni iznad manastira članovi Planinarskog kluba PSK Brđanka iz Aleksinca izgradili su Via feratu (gvozdeni put) i time povećali turistički potencijal kraja. Via ferata je otvorena 9. oktobra 2022. Via ferata je kratka, ali je planirano njeno produženje. Lagana je i dostupna svima koji žele da se okušaju u ovoj adrenalinskoj aktivnosti. Može se preći za nešto više od sat vremena. Sa vrha stene na kojoj se nalazi veliki drveni krst, pružaju se fenomenalni pogledi na okolinu.

Pored ferate, možete uživati i u brojnim planinarskim stazama oko Ozrena i popeti se na najviši vrh Leskovik (1174 mnv).

Izraz "via ferrata" na italijanskom se prevodi kao "gvozdeni put". To je u suštini fraza za čuvanu planinsku stazu preko stenovitih terena gde je redovna mobilnost nemoguća, naporna ili izuzetno opasna. Iako možemo koristiti i nazive „zaštićeni planinski put“, „gvozdeni put“ ili „čelični put“, većina planinara ga naziva originalnim nazivom „via ferata“ ili jednostavno „ferata“, koji je ipak najbolji jer je reč koja se dugo koristi i tačno odražava njenu svrhu. Na primer, postoje delovi rute na mnogim planinama koji su obezbeđeni kablom iz bezbednosnih razloga, i iako ih možemo nazvati obezbeđenim stazama, ne smatramo ih putem ferata. Svaka via ferata uključuje čeličnu sajlu (slike 1 i 2) koja služi za osiguranje penjača prilikom korišćenja osnovne opreme. Čelična sajla se proteže duž ferate i pričvršćuje se za stenu svakih nekoliko metara. Prvenstveno se koristi za pričvršćivanje, a korišćenje kabla za napredovanje treba izbegavati ili smanjiti kako bi se izbeglo trenje o oko klina i smanjila mogućnost oštećenja klina ili kabla.

video: Uspon na Via Ferratu u Gornjačkoj klisuri (360Serbia.com)
foto: Силван тим